Văn hiến Thanh_Chương

Trong quyển Nghệ An ký Đốc học Bùi Dương Lịch có ghi rằng:

"Thanh Chương phong tục địa phương khoáng đạt, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp; kẻ sĩ chăm chỉ đèn sách, trau dồi lễ nghĩa; dân làm nghề nông thì đàn ông chăm lo mùa vụ, đàn bà thì giữ gìn chính chuyên, hiền thục. Mọi người đều rất coi trọng lễ làng, phép nước, chuộng sự cần kiệm và đều coi trọng việc báo đáp công ơn đối với nhà vua cũng như cha mẹ là niềm vui".Thời phong kiến cóThời hiện đại có:Các nhà hoạt động cách mạng: Tôn Quang Phiệt, Nguyễn Sĩ Sách, Tôn Thị Quế...: Các vị lãnh đạo: Phó thủ tướng Nguyễn Côn; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Võ Thúc Đồng; Phó trưởng ban Tuyên giáo TƯ, Bí thư tỉnh uỷ Thái Nguyên Nguyễn Ngô Hai vụ Hồ Núi cốcCác nhà trí thức: Giáo sư Đặng Thai Mai; Giáo sư Viện sĩ Nguyễn Duy Quý nguyên Giám đốc TTKHXH và nhân văn quốc gia; Giáo sư Trần Đình Hượu; Giáo sư Bác sĩ Hoàng Đình Cầu; Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Tài Cẩn; GS. TSKH. NGƯT Nguyễn Nghĩa Thìn, Nhà giáo, GS.TS Hoàng Ngọc Hoà nguyên Viện trưởng viện KTPT - HVCTQG Hồ Chí Minh; Nhà giáo, GS.TS. Nguyễn Tinh Dung (Nguyễn Như Dung), GS.TSKH.NGND Nguyễn Thế Bá nguyên Chủ tịch Hội Quy hoạch Việt nam.Các nghệ sĩ: Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ; NSƯT Đinh Thìn, NSND Hồng LựuCác nhà KHKT: Kỹ sư đúc-luyện kim Võ Quý Huân;Các cán bộ đang công tác: Trần Văn Hằng Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội; Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng Bí thư TƯ Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí minh; GS-TS Phan Trung Lý-Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội; TS Nguyễn Sỹ Dũng- Phó Chủ nhiệm VPQH; Đặng Xuân Đào-Chính tòa kinh tế TAND tối cao; Lê Ngọc Hoa PCT UBND tỉnh Nghệ An;...

Các tướng lĩnh: Trung tướng Nguyễn Đệ (Ba Trung)- nguyên Tư lệnh QK9; Trung tướng Đặng Xuân Loan; Thiếu tướng Lê Nam Thắng- nguyên tư lệnh QK4; Thiếu tướng GS, TS Nguyễn Phùng Hồng; Thiếu tướng Nguyễn Cảnh Hiền Phó tư lệnh Bộ đội biên phòng; Thiếu tướng Nguyễn Trọng Nhưỡng; Thiếu tướng Lê Đình Đệ, Thiếu tướng Nguyễn Đình Minh; Thiếu tướng Nguyễn Thủ Thanh; Thiếu tướng Nguyễn Thế Công, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Độ, Thiếu tướng Đậu Đình Toàn, Thiếu tướng Nguyễn Hùng Lĩnh, Thiếu tướng Trần Minh Đạo, Thiếu tướng Nguyễn Sĩ Hội; Thiếu tướng Trần Võ Dũng; Thiếu tướng Lê Văn Minh Tư lệnh vùng 4 Cảnh sát Biển...

  • Những con rể đất Thanh Chương: Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Nhạc sĩ Trần Hoàn; Trung tướng Phạm Hồng Cư; Trung tướng Phạm Hồng Sơn; Thiếu tướng Võ Văn Chót...
  • Các doanh nhân: Nguyễn Cảnh Sơn, Nguyễn Cảnh Hồng, Giản Tư Trung, Võ Văn Hồng, Nguyễn Minh Hồng, Đậu Bá Đức, Võ Vinh Quang (Thanh Thịnh), Trần Đức Huy (nguyên TGĐ Cienco 4), Nguyễn Vĩnh Lộc PTGĐ(Cienco4)....
Các vị đỗ đại khoa thời phong kiến

Các vị đỗ đạt, làm quan thời phong kiến:

  • 1780 -.1851: Quan Hàn lâm viện Tu soạn Lê Ngọc Nhuận, Đồng Văn

Lễ hội truyền thống

  • Lễ hội chính: Đền Bạch Mã, xã Võ Liệt, tổ chức từ ngày 09 đến 10 tháng 2 âm lịch hàng năm.

Di tích lịch sử

Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia
  • Đền Bạch Mã - xã Võ Liệt
  • Đền Hữu
  • Đình Võ Liệt
  • Nhà thờ và mộ Tiến sĩ Nguyễn Tiến Tài
  • Nền tế cờ và nhà thờ họ Trần Tấn - xã Thanh Chi
  • Nhà thờ họ Nguyễn Sỹ, Nhà thờ Nguyễn Sỹ Sách
  • Nhà thờ họ Nguyễn Duy
  • Nhà thờ và mộ Quận công Trần Hưng Học, Trần Hưng Nhượng
  • Nhà thờ và lăng mộ Phúc Khánh Quận công Nguyễn Cảnh Huy
Di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh gồm
  • Nhà thờ họ Trần Võ ở xã Thanh Đồng
  • Khu mộ tổ họ Nguyễn Cảnh ở xã Ngọc Sơn
  • Đền thờ và mộ Phan Nhân Tường
  • Nhà thờ họ Đặng và nhà lưu niệm Đặng Thai Mai
  • Nhà thờ họ Nguyễn Duy
  • Nhà thờ Đại tôn họ Nguyễn Trọng tại Thanh Phong
  • Nhà thờ Nguyễn Hữu Điển
  • Nhà thờ và lăng mộ Nguyễn Thế Bình ở xã Cát Văn
  • Nhà thờ Phạm Kinh Vỹ
  • Nhà thờ họ Lê Kim ở xã Ngọc Sơn
  • Đình Làng Thượng
  • Nhà thờ họ Tôn - xã Võ Liệt|
  • Đền Hai Hầu và nhà thờ họ Nguyễn Phùng
  • Nhà thờ họ Nguyễn Lâm Thái - xã Thanh Tùng
  • Đền Bà Chúa
  • Nhà thờ Phan Sỹ Thục
  • Nhà thờ họ Nguyễn (chi trung tôn)
  • Khu mộ tổ và nhà thờ họ Chu
  • Đền thờ quận công Đậu Bá Toàn - xã Thanh Khê
  • Nhà thờ Đại tôn họ Nguyễn Như - tại Thôn Đại Định, Xã Thanh Văn
  • Phủ thờ Đàng Cao xã Thanh Văn thờ Cường Quận công Nguyễn Cảnh Vạn
  • Nhà thờ họ Trần đại tôn tại xã Thanh Phong.
  • Đền Gia Ban xã Thanh Hòa
  • Đền Đậu Xã Thanh Hà
  • Nhà thờ Họ Đậu Trung tôn, xã Thanh Mai
  • Nhà thờ họ Nguyễn Văn, xã Phong Thịnh
  • Phủ Hòa Quân, xã Thanh Hương

Danh lam thắng cảnh:

  • Đảo Chè - xã Thanh An và Thanh Thịnh.
  • Thác Mưa - xã Ngọc Lâm
  • Thác Cối - xã Thanh Hà

Thanh Chương với âm nhạc

Các ca khúc nổi tiếng về Thanh Chương:

  • "Thanh Chương mời bạn về thăm" Sáng tác: Phan Thanh Chương;
  • "Nhớ lắm quê mình ơi" Sáng tác: Hồ Hữu Thới;
  • "Trở lại Thanh Chương" Sáng tác: Trần Hoàn;
  • "Thanh Chương mến thương" Sáng tác: An Thuyên;
  • "Lời ru tháng Chín" Sáng tác: Tân Huyền;
  • "Khúc hát sông quê" Thơ: Lê Huy Mậu, nhạc: Nguyễn Trọng Tạo;
  • "Mơ quê" Sáng tác: Nguyễn Tài Tuệ;
  • "Ngọt ngào Thanh Chương" Sáng tác: Nguyễn Như Khôi;
  • "Đêm xuân Thanh Mai" Thơ: Trần Duy Ngoãn, nhạc: Ngô Quốc Tính;
  • "Về Thanh Chương" Sáng tác: Lê Văn Hoan;
  • "Nghĩa tình Thanh Chương" - Nhạc: Lê Xuân Hòa - Thơ: Nguyễn Đình Trường
  • "Về đi anh" - Nhạc Lê Xuân Hòa - Thơ Mai Hoa